Is Product Owner een functietitel?

Ja, Product Owner is een functietitel, maar het is ook een rol binnen het Scrum-framework. Of het als officiële functietitel wordt gebruikt, verschilt per organisatie. Sommige bedrijven geven het als vaste functie op het arbeidscontract, terwijl andere het zien als een tijdelijke verantwoordelijkheid binnen een project. In de praktijk kom je beide situaties tegen, vooral in de ICT-sector. De term komt uit de Agile-wereld en wordt steeds vaker formeel gebruikt in organogrammen en vacatureteksten.

Wat betekent product owner precies?

Een Product Owner is de persoon die verantwoordelijk is voor het maximaliseren van de waarde van een product binnen een Scrum-team. De term komt uit het Scrum-framework, waar het een van de drie officiële rollen is, naast Scrum Master en Development Team. De Product Owner bepaalt welke functionaliteiten er worden gebouwd en in welke volgorde.

In de oorspronkelijke Scrum-definitie is Product Owner een rol binnen een team, geen formele functietitel. Maar in de praktijk zie je dat veel organisaties het wel als functietitel gebruiken. Je kunt dus Product Owner zijn als vaste functie in loondienst, of je neemt de rol tijdelijk op je als onderdeel van een project. Beide situaties komen voor.

Het verschil tussen een functietitel en een rol is belangrijk om te begrijpen. Een functietitel staat op je arbeidscontract en bepaalt je positie in de organisatie. Een rol beschrijft wat je doet binnen een team of project. In de ICT-sector zie je vaak dat iemand officieel de functietitel ‘Product Manager’ heeft, maar binnen een Scrum-team de rol van Product Owner vervult. Of andersom: je bent aangenomen als Product Owner (functietitel), maar werkt in de praktijk aan meerdere producten tegelijk.

Waarom gebruiken sommige bedrijven product owner als functietitel en andere niet?

De manier waarop organisaties omgaan met de benaming Product Owner hangt af van hoe ze Agile en Scrum hebben ingericht. Bij startups en scale-ups is Product Owner vaak een vaste functietitel, omdat ze volledig volgens Scrum werken. Bij grote corporates en overheidsorganisaties zoals de Rijksoverheid zie je meer variatie: soms is het een functietitel, soms een projectrol.

Wanneer het een officiële functietitel is, staat het op je arbeidscontract en in het organogram. Je bent dan structureel verantwoordelijk voor één of meerdere producten. Dit zie je vooral bij organisaties die productontwikkeling centraal hebben staan in hun bedrijfsvoering. Je hebt dan vaak een langdurige relatie met het product en de stakeholders.

Wanneer het een tijdelijke rol is, neem je de verantwoordelijkheden van Product Owner op je binnen een specifiek project. Dit komt voor bij organisaties die projectmatig werken of waar Scrum niet overal is doorgevoerd. Je officiële functietitel is dan bijvoorbeeld Business Analist, Projectleider of Functioneel Beheerder, maar je vervult de Product Owner-rol in een Scrum-team.

Bij de Rijksoverheid en andere publieke instellingen zie je beide varianten. Sommige ministeries en uitvoeringsorganisaties hebben Product Owner als vaste functie in hun formatieplan. Andere werken met tijdelijke teams waarbij iemand uit de organisatie de rol op zich neemt. Dit heeft ook te maken met hoe opdrachten worden ingekocht: via raamcontracten worden vaak interim Product Owners gezocht voor een bepaalde periode.

Welke verantwoordelijkheden horen bij een product owner?

Een Product Owner beheert de product backlog, stelt prioriteiten en zorgt dat het development team werkt aan de meest waardevolle functionaliteiten. Je bent het aanspreekpunt voor stakeholders en vertaalt hun wensen naar concrete user stories. Daarnaast test je of opgeleverde functionaliteiten voldoen aan de verwachtingen en accepteer je werk wanneer het klaar is.

Het beheren van de product backlog is je belangrijkste taak. Dat betekent: zorgen dat alle gewenste functionaliteiten op een lijst staan, beschreven in begrijpelijke user stories. Je houdt die lijst actueel, verwijdert items die niet meer relevant zijn en voegt nieuwe toe op basis van feedback en veranderende omstandigheden. Het team moet altijd weten wat de volgende prioriteit is.

Stakeholder management vraagt veel van je communicatieve vaardigheden. Je praat met eindgebruikers, managers, leveranciers en andere belanghebbenden. Iedereen heeft wensen en verwachtingen, maar niet alles kan tegelijk. Jij maakt de afweging wat het belangrijkst is en legt uit waarom bepaalde dingen wél of niet worden opgepakt. Bij overheidsprojecten komen daar vaak extra stakeholders bij, zoals inkoop, juridische zaken en privacy-officers.

Samenwerking met het development team gebeurt dagelijks. Je beantwoordt vragen over functionaliteiten, verduidelijkt requirements en zorgt dat het team begrijpt waarom iets belangrijk is. Tijdens sprint reviews laat het team zien wat ze hebben gebouwd en bepaal jij of het voldoet. Bij ICT-projecten binnen de overheid werk je vaak met externe developers die via detachering of interim zijn ingehuurd. Dan is heldere communicatie nog belangrijker.

Hoe vind je een goede product owner opdracht?

Goede Product Owner opdrachten vind je via raamcontracten, DAS-systemen en gespecialiseerde platforms voor overheidsopdrachten. Als je voor de Rijksoverheid wilt werken, zijn raamcontracten de belangrijkste toegangspoort. Daarnaast publiceren gemeenten en provincies opdrachten via hun eigen inkoopdiensten. Netwerken in de ICT-sector helpt ook: veel opdrachten worden via persoonlijke connecties ingevuld.

Wat opdrachtgevers zoeken in een Product Owner verschilt per organisatie, maar een paar dingen komen altijd terug. Ervaring met Agile en Scrum is vanzelfsprekend, maar minstens zo belangrijk is domeinkennis. Bij de Belastingdienst zoeken ze Product Owners die begrijpen hoe belastingsystemen werken. Bij een gemeente wil je ervaring met burgerzaken of sociaal domein. Technische kennis hoeft niet diep te zijn, maar je moet wel kunnen sparren met developers.

Jezelf positioneren doe je door duidelijk te maken waar je ervaring ligt en welke resultaten je hebt behaald. Beschrijf concrete producten waar je aan hebt gewerkt, welke stakeholders je hebt bediend en hoe je prioriteiten hebt gesteld in complexe situaties. Bij overheidsopdrachten wordt vaak gevraagd naar certificering (PSPO of vergelijkbaar) en aantoonbare ervaring met publieke organisaties.

Voor zowel freelance als interim mogelijkheden binnen de overheid is het belangrijk dat je toegang hebt tot de juiste kanalen. Veel opdrachten worden niet openbaar gepubliceerd, maar direct via raamcontracten ingevuld. Als je daar zelf geen toegang toe hebt, kun je samenwerken met een bemiddelaar die wel op die contracten zit. Bij Ubuntu Staffing helpen we ICT-professionals toegang te krijgen tot overheidsopdrachten, waaronder Product Owner rollen. Via ons interim recruitment programma krijg je zicht op opdrachten bij de Rijksoverheid en andere publieke instellingen, en ondersteunen we je bij het hele proces, van matching tot contractering.