Wat is het verschil tussen data analist en business analyst?

Een data analist werkt met cijfers en historische data om patronen te ontdekken en rapportages te maken. Een business analyst vertaalt bedrijfsbehoeften naar technische oplossingen en werkt aan procesverbeteringen. Het belangrijkste verschil zit in de focus: data analisten kijken naar wat er gebeurd is, terwijl business analisten zich richten op waarom iets gebeurt en hoe het beter kan. Beide functies vragen om analytisch denken, maar verschillen in technische diepgang en communicatieve vaardigheden.

Wat doet een data analist precies?

Een data analist verzamelt, analyseert en interpreteert grote hoeveelheden data om bruikbare inzichten te leveren. Je werkt dagelijks met databases, schrijft queries in SQL, maakt visualisaties en rapportages, en zoekt naar patronen in historische data. De focus ligt op het begrijpen van wat er gebeurd is in plaats van waarom het gebeurde.

In je dagelijkse werk haal je data uit verschillende bronnen, controleer je de kwaliteit ervan, en verwerk je deze tot overzichtelijke dashboards of rapporten. Je gebruikt tools zoals Excel, SQL, Python of R om data te analyseren. Vaak werk je met grote datasets om trends te identificeren die het management helpen bij beslissingen.

De technische vaardigheden staan centraal in deze rol. Je moet goed kunnen werken met databases, statistische methoden begrijpen, en in staat zijn om complexe data te vereenvoudigen tot begrijpelijke informatie. Je bent vooral bezig met cijfers, grafieken en het waarborgen van data-integriteit. Het werk vraagt nauwkeurigheid en een kritische blik op data.

Wat doet een business analyst eigenlijk?

Een business analyst fungeert als brug tussen de business en IT-teams. Je vertaalt bedrijfsbehoeften naar technische requirements, verzamelt wensen van stakeholders, en werkt aan procesverbeteringen binnen organisaties. De focus ligt op toekomstgerichte vraagstukken en het vinden van oplossingen die de organisatie verder helpen.

Je dag bestaat uit veel overleg met verschillende afdelingen. Je voert gesprekken met managers om te begrijpen welke problemen ze ervaren, documenteert requirements voor nieuwe systemen, en denkt mee over hoe processen efficiënter kunnen. Je maakt procesmodellen, schrijft functionele specificaties, en zorgt dat iedereen dezelfde taal spreekt.

Waar een data analist vooral naar achter zich kijkt, kijk jij als business analyst vooral vooruit. Je analyseert niet alleen wat er is, maar bedenkt vooral wat er zou kunnen zijn. Dit vraagt om sterke communicatieve vaardigheden, omdat je constant schakelt tussen technische teams en niet-technische stakeholders. Je moet goed kunnen luisteren, vragen stellen, en complexe informatie helder uitleggen aan mensen met verschillende achtergronden.

Welke vaardigheden heb je nodig voor beide rollen?

Voor een data analist zijn technische vaardigheden het belangrijkst: SQL voor het bevragen van databases, Python of R voor data-analyse, Excel voor snelle berekeningen, en tools zoals Power BI of Tableau voor visualisaties. Je moet statistiek begrijpen en kunnen werken met grote datasets. Een achtergrond in wiskunde, informatica of econometrie past goed bij deze rol.

Een business analyst heeft juist meer behoefte aan procesmodellering en requirements-technieken. Je werkt met UML-diagrammen, BPMN voor procesmodellering, en methoden zoals Agile of Scrum. Technische kennis is handig, maar staat niet centraal. Je hoeft niet per se te kunnen programmeren, maar moet wel begrijpen hoe systemen werken en met elkaar samenwerken.

Beide rollen vragen om analytisch denkvermogen en probleemoplossend vermogen. Het verschil zit vooral in de soft skills. Als data analist werk je vaak zelfstandig aan analyses. Als business analyst ben je constant in gesprek met anderen en is stakeholder management een groot deel van je werk. Je moet kunnen presenteren, onderhandelen, en verschillende belangen bij elkaar brengen.

Opleidingsachtergronden verschillen ook. Data analisten komen vaak uit exacte studies zoals wiskunde, informatica of econometrie. Business analisten hebben vaker een achtergrond in bedrijfskunde, informatiekunde of communicatie. Maar er zijn geen harde regels: je kunt beide kanten op groeien als je de juiste vaardigheden ontwikkelt.

Hoe kies je tussen een carrière als data analist of business analyst?

Begin met zelfreflectie over waar jouw interesses liggen. Houd je van diep duiken in cijfers en technische vraagstukken? Dan past data analist waarschijnlijk beter bij je. Krijg je energie van het praten met mensen en het oplossen van organisatorische puzzels? Dan is business analyst een logischere keuze.

Denk ook na over je werkstijl. Als data analist werk je vaak zelfstandig aan analyses en hoef je niet constant te schakelen met anderen. Dit past goed bij mensen die graag rustig en geconcentreerd werken. Als business analyst zit je hele dagen in overleg en moet je kunnen schakelen tussen verschillende contexten. Dit vraagt om flexibiliteit en sociale energie.

De werkgevingscontext maakt ook uit. Bij de overheid zijn beide rollen goed vertegenwoordigd, maar werken ze vaak nauw samen. Grote corporates hebben vaak aparte afdelingen voor data-analyse en business analyse. In startups verwacht men soms dat je beide petten kunt dragen, wat interessant kan zijn maar ook uitdagend.

Groeimogelijkheden zijn er in beide richtingen. Als data analist kun je doorgroeien naar data scientist, data engineer of lead analyst. Als business analyst kun je richting product owner, projectmanager of enterprise architect. Beide paden bieden ook de mogelijkheid om als zelfstandige of via interim recruitment te werken, vooral binnen de overheid waar veel vraag is naar ICT-professionals met deze expertise.

Wil je eerste stappen zetten? Probeer een online cursus in SQL of data-visualisatie als je richting data analist wilt. Of verdiep je in procesmodellering en requirements-technieken als business analyst je richting is. Beide rollen bieden mooie kansen binnen organisaties die data serieus nemen en hun processen willen verbeteren.

Bij Ubuntu Staffing begeleiden we ICT-professionals die deze stap willen maken. Of je nu al ervaring hebt als data analist of business analyst, of juist die kant op wilt groeien: we helpen je aan interessante opdrachten binnen de overheid waar je deze vaardigheden verder kunt ontwikkelen. Neem gerust contact met ons op om te kijken welke mogelijkheden er voor jou zijn.