Wat is het verschil tussen UX en UI design?

UX design richt zich op de totale ervaring en bruikbaarheid van een product, terwijl UI design gaat over het visuele ontwerp en de interface-elementen. UX designers onderzoeken hoe gebruikers een product ervaren en ontwerpen de structuur en flow, terwijl UI designers zorgen voor de visuele uitwerking met kleuren, typografie en knoppen. Beide disciplines werken nauw samen om digitale producten te maken die zowel goed werken als er aantrekkelijk uitzien.

Wat doet een UX designer precies?

Een UX designer werkt aan de ervaring en bruikbaarheid van een product door te onderzoeken hoe gebruikers denken, wat ze nodig hebben en waar ze tegenaan lopen. Ze maken de structuur en flow van een product voordat er ook maar iets visueel wordt ontworpen. Het gaat om de vraag: werkt dit product goed voor de mensen die het gebruiken?

In de praktijk betekent dit dat een UX designer veel tijd steekt in gebruikersonderzoek. Ze voeren interviews, analyseren gebruikersgedrag en maken persona’s om te begrijpen wie het product gaat gebruiken. Op basis van die inzichten ontwerpen ze de informatiestructuur: welke pagina’s zijn er nodig, hoe hang je alles logisch aan elkaar, en hoe navigeren gebruikers door het product?

Concrete deliverables waar een UX designer mee werkt zijn gebruikersstromen (user flows) die laten zien welke stappen iemand doorloopt om een doel te bereiken, en wireframes die de basis-layout schetsen zonder al te focussen op kleuren of details. Het draait om functionaliteit en logica. Is de knop waar je hem verwacht? Begrijp je wat er gebeurt als je ergens op klikt? Kan je makkelijk vinden wat je zoekt?

Een UX designer test ook regelmatig met echte gebruikers. Ze kijken waar mensen vastlopen, welke elementen verwarring geven en waar verbeteringen mogelijk zijn. Het werk is analytisch, vraagt empathie en gaat over het oplossen van problemen voordat ze zich voordoen in het eindproduct.

Wat doet een UI designer precies?

Een UI designer zorgt ervoor dat een product er niet alleen goed uitziet, maar ook consistent en prettig aanvoelt. Ze pakken de wireframes en structuren van de UX designer op en geven daar een visuele identiteit aan. Welke kleuren gebruik je? Hoe ziet de typografie eruit? Hoe ontwerp je knoppen, iconen en andere interface-elementen zodat ze aansluiten bij de merkidentiteit en gebruiksvriendelijk zijn?

Het werk van een UI designer is visueel en detail-gericht. Ze maken high-fidelity designs waarin elk element is uitgewerkt: van de kleur van een button tot de spacing tussen teksten. Ze denken na over visuele hiërarchie, zodat je meteen ziet wat belangrijk is op een pagina. Ze zorgen ervoor dat alles aanvoelt als één geheel, of je nu op de homepage bent of diep in een formulier zit.

Concrete werkzaamheden zijn het ontwerpen van kleurenschema’s die passen bij de doelgroep en het merk, het kiezen van lettertypes die goed leesbaar zijn op verschillende schermformaten, en het maken van iconen en illustraties die de boodschap versterken. Ook interacties horen bij UI design: hoe ziet een knop eruit als je eroverheen hovert? Wat gebeurt er visueel als je een formulier verstuurt?

UI designers werken vaak in tools zoals Figma of Sketch, en leveren design systems aan waarin alle visuele elementen zijn vastgelegd. Zo blijft het product consistent, ook als er later nieuwe pagina’s of features bijkomen. Het draait om esthetiek, maar altijd met bruikbaarheid in het achterhoofd.

Hoe werken UX en UI design samen in de praktijk?

UX en UI design zijn twee kanten van dezelfde medaille en werken het beste als ze nauw samenwerken. De UX designer legt de basis met onderzoek, structuur en wireframes, waarna de UI designer daar de visuele laag overheen legt. In een gezond ontwikkelproces overleggen ze regelmatig, want beslissingen in de ene discipline beïnvloeden de andere.

Een typische workflow begint met de UX designer die gebruikersonderzoek doet en de informatiestructuur bepaalt. Ze maken wireframes die laten zien waar elementen komen en hoe de flow werkt. Zodra die basis staat, komt de UI designer erbij om het visueel uit te werken. Tijdens dat proces ontstaan vaak nieuwe inzichten: misschien blijkt een bepaalde layout visueel niet te werken, of juist een extra mogelijkheid te bieden die de UX nog beter maakt.

De overlap tussen beide rollen zit vooral in het gezamenlijke doel: een product maken dat zowel goed werkt als er aantrekkelijk uitziet. Een prachtig ontworpen interface helpt niets als gebruikers niet begrijpen hoe ze hun doel bereiken. En een perfect doordachte gebruikersstroom voelt niet prettig als de visuele uitwerking rommelig of onduidelijk is.

In de praktijk zie je dat UX-beslissingen UI-keuzes beïnvloeden. Als uit onderzoek blijkt dat gebruikers moeite hebben met een bepaalde stap, kan de UI designer daar visueel extra nadruk op leggen. Omgekeerd kan een UI designer aangeven dat een bepaalde UX-oplossing visueel niet duidelijk te maken is, waardoor de flow wordt aangepast. Het is een constante dialoog die het eindproduct beter maakt.

Welke skills heb je nodig voor UX versus UI design?

Voor UX design heb je vooral analytische en onderzoeksvaardigheden nodig. Je moet goed kunnen luisteren naar gebruikers, patronen herkennen in gedrag en problemen kunnen vertalen naar concrete oplossingen. Empathie is belangrijk: je moet je kunnen verplaatsen in iemand die het product voor het eerst gebruikt. Daarnaast werk je veel met informatiestructuur en het ontwerpen van logische flows.

Tools die je als UX designer gebruikt zijn onder andere Miro of FigJam voor workshops en brainstorms, Figma of Sketch voor wireframes, en soms tools voor gebruikerstesten zoals Hotjar of UserTesting. Je hoeft niet per se een visueel talent te zijn, maar je moet wel kunnen schetsen en ideeën visueel kunnen communiceren.

Voor UI design is visueel gevoel belangrijker. Je moet verstand hebben van kleur, typografie, compositie en visuele hiërarchie. Kennis van designprincipes zoals contrast, balans en witruimte helpt je om interfaces te maken die prettig aanvoelen. Aandacht voor detail is cruciaal, want kleine verschillen in spacing of kleur kunnen grote impact hebben op hoe een product overkomt.

UI designers werken vooral in Figma, Sketch of Adobe XD, en hebben vaak ook kennis van design systems en componenten. Het helpt als je begrijpt hoe developers werken, zodat je designs maakt die technisch haalbaar zijn. Sommige UI designers hebben ook basiskennis van HTML en CSS, wat de samenwerking met developers makkelijker maakt.

Overweeg je een carrière in een van beide richtingen? Probeer dan eerst uit waar je energie van krijgt. Hou je van onderzoek, analyse en het oplossen van gebruikersproblemen? Dan past UX waarschijnlijk beter. Trek je meer naar het visuele, hou je van details en wil je bezig zijn met hoe dingen eruitzien? Dan is UI misschien jouw richting. Veel professionals combineren overigens beide skills, vooral in kleinere teams of bij interim opdrachten waar je flexibel moet kunnen schakelen.

Bij Ubuntu Staffing bemiddelen we regelmatig UX en UI designers voor tijdelijke opdrachten binnen de overheid. Of je nu gespecialiseerd bent in gebruikersonderzoek of visueel design, we helpen je aan opdrachten waar jouw expertise echt het verschil maakt. Neem contact op als je op zoek bent naar je volgende uitdaging in een omgeving waar goed design écht impact heeft.